Tuesday, February 28, 2017

کاریز یا قنات؟



کاریز یا قنات
کاریز
نویسنده: سیاوش طراوتی 
 
کاریز یک سامانه گِرد آوری آب زیرزمینی است که دارای یک تونل افقی و چاه های عمودی فراوان است. 

در پارسی امروزی هر دو واژه قنات و کاریز جا افتاده هستند هرچند که واژه قنات بیشتر به کار میرود. واژه کاریز پارسی و واژه قنات عربی است. دشواری زمانی آغاز میشود که واژه قنات جمع بسته شده و یا از آن نام ساخته میشود:

جمع قنات، قنوات و نام کننده (فاعلی) آن مُقنی یعنی کسی که قنات می کند است که هیچکدام از این دو واژه به گوش یک پارسی زبان خوش نمیاد به ویژه هنگامی که با واژه "مغنی" که به معنی آوازه خوان است اشتباه گرفته بشود. 

واژه کاریز بر خلاف واژه قنات، واژه ای پارسی است که جمع آن و نام فاعلی آن هم اکنون در پارسی هستی دارد. جمع کاریز، کاریزها و نام فاعلی آن کاریزگر یا کاریزکن است. بنابراین، کاریز از آن دسته واژه هاست که همه شرط های بایسته (لازم) برای جایگزین شدن قنات را دارد. پس تلاش کنیم تا این واژه را درست به کار ببریم و از کاربرد قنات بپرهیزیم. 

"برابر یاب" واژه کاریز را برای قنات پیشنهاد می دهد. 

خواهش میکنم بدون یادآوری (ذکر) سرچشمه (منبع) این نوشتار رو کُپی نکنین. به نویسنده احترام بگذارید و خودتون برای نوشتن زحمت بکشید.

Friday, February 24, 2017

ی یا ي؟ تفاوت های کیبورد فارسی و عربی





ی یا ي تفاوت کیبورد فارسی و عربی
نویسنده: سیاوش طراوتی

آیا دقت کردین که بین ی فارسی و ي عربی تفاوت هست؟ ي عربی زیرش دو نقطه داره که از ی فارسی متفاوتش می کنه. تفاوت مشابهی بین ک فارسی و ك عربی هست. شاید در نگاه نخست فکر کنید که خوب که چی؟ حالا چه فرقی میکنه؟

شاید از نظر من و شما به جز یک تفاوت ساده ظاهری چیز دیگه ای به نظر نیاد ولی...... از نظر کامپیوتر و در عمل بسیار فرق میکنه. مشکل زمانی پیچیده تر میشه که  حرف های یاد شده در میان حرف های دیگه قرار بگیرند و بنابراین هویت خود را پنهان کنند. مثلا واژه های زیر رو ببینید:

ای + ران = ایران
اي + ران = ايران

هرچند تفاوت ظاهری بین دو واژه نهایی "ایران"-نما نیست ولی کامپیوتر کدهای متفاوتی برای دو حرف ی و ي در نظر میگیرد و نتیجه اش این میشود که اگر شما دو واژه ایران بالا رو در گوگل جستجو کنید، نتیجه های متفاوتی خواهید گرفت:

ایران (با ی فارسی) = 484 میلیون یافته
ايران (با ي عربی) =  97  میلیون یافته

به همچنین، اگر دو واژه ایران بالا رو به صورت هشتگ #ایران در تارنماهای اجتماعی بنوسید باز هم نتیجه های متفاوتی خواهید گرفت چون کامپیوتر بین دو واژه ی و ي تفاوت قایل است. همینطور بین دو واژه متروک و متروك تفاوت ظاهری هست ولی بین دو واژه متروکه و متروكه تفاوت ظاهری نیست اما باز کامپیوتر آنها را تشخیص میدهد و کارایی ما را در هشتگ نویسی و برقراری ارتباط با دیگر فارسی زبان ها به مشکل می اندازد.

یکی از دلایل این بی سر سامانی سیاست تبعیض آمیز شرکت اپل هست که حاضر نشده برای کاربران فارسی زبان کیبورد فارسی اضافه کند و تنها به اضافه کردن حرف های "گچپژ" به کیبورد عربی بسنده کرده در حالی که علاوه بر "گچپژ"، حرف های دیگر ما نیز با عربی تفاوت دارد و باعث سردرگمی فارسی زبان ها و جدایی و کارایی پایین بین فارسی زبان ها میشود.


این تفاوت های تکنیکی رو وقتی که داشتم روی پروژه "برابر یاب" کار می کردم متوجه شدم:
http://taravat-bahar.org/barabaryab/barabaryab.php


اما چاره چیست؟

اگر میخواهیم که فارسی نویسی رو یکدست کنیم، چاره ای جز همسان سازی حرف های فارسی نداریم. برای این کار میباید از تارنماهایی که این خدمات رو ارائه میدهند کمک بگیریم. اطلاعات بیشتر در پست های آینده.


حرف های الفبای گول زننده بین کیبورد فارسی و عربی:
فارسی: ی --- عربی: ي
فارسی: ک  --- عربی: ك

خواهش میکنم بدون ذکر سرچشمه (منبع) این مطلب رو کُپی نکنین. به نویسنده احترام بگذارید و خودتون برای نوشتن مطلب زحمت بکشید.