کاریز یا قنات؟

کاریز

نویسنده: سیاوش طراوتی 
 
کاریز یک سامانه گِرد آوری آب زیرزمینی است که دارای یک تونل افقی و چاه های عمودی فراوان است. 

در پارسی امروزی هر دو واژه قنات و کاریز جا افتاده هستند هرچند که واژه قنات بیشتر به کار میرود. واژه کاریز پارسی و واژه قنات عربی است. دشواری زمانی آغاز میشود که واژه قنات جمع بسته شده و یا از آن نام ساخته میشود:

جمع قنات، قنوات و نام کننده (فاعلی) آن مُقنی یعنی کسی که قنات می کند است که هیچکدام از این دو واژه به گوش یک پارسی زبان خوش نمیاد به ویژه هنگامی که با واژه "مغنی" که به معنی آوازه خوان است اشتباه گرفته بشود. 

واژه کاریز بر خلاف واژه قنات، واژه ای پارسی است که جمع آن و نام فاعلی آن هم اکنون در پارسی هستی دارد. جمع کاریز، کاریزها و نام فاعلی آن کاریزگر یا کاریزکن است. بنابراین، کاریز از آن دسته واژه هاست که همه شرط های بایسته (لازم) برای جایگزین شدن قنات را دارد. پس تلاش کنیم تا این واژه را درست به کار ببریم و از کاربرد قنات بپرهیزیم. 

"برابر یاب" واژه کاریز را برای قنات پیشنهاد می دهد. 

خواهش میکنم بدون یادآوری (ذکر) سرچشمه (منبع) این نوشتار رو کُپی نکنین. به نویسنده احترام بگذارید و خودتون برای نوشتن زحمت بکشید.